İşçilere tanınan yıpranma hakkında yararlanabilmek için getirilen en az 3600 gün çalışmış olma şartının yapılacak bir düzenleme ile esnetilmesi planlanıyor. 2008'den önceki çalışma sürelerinin de yıpranma hesabında dikkate alınmasıyla birlikte erken emekli olma yaşı 2.5 yıl öne çekilmiş olacak. İşte yıpranma payından yararlanan meslekler.
FİİLİ HİZMET ZAMMI SÜRESİ NE KADAR OLMALI?
5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008'den itibaren yaş haddinden düşülecek süre, Yıpranma ve yaş haddinden indirim hakkı için yıpranmaya tabi işte en az 3600 gün (10 yıl) çalışma şartı aranıyordu. SGK, bu konuda kolaylık sağladı. Buna göre; 3600 gün hesabında, 1 Ekim 2008 öncesi yıpranmaya tabi olmayan çalışma süreleri de dikkate alınacak. 2008 öncesi ve sonrası çalışma sürelerinin toplamı 3600 gün olanlar, 2008'den sonraki yıpranma sürelerini yaş haddinden indirip olabilecekler. Yıpranmadan yararlanan kişilere, çalıştıkları her 360 gün için 60 gün ile 180 gün arasında değişen sürelerde fiili hizmet süresi zammı veriliyor.“
“DÜZENLEME YAPILIYOR”
Yıpranma ile kazanılan sürenin yarısına indirildi. 5 yıl yıpranma hakkı bulunanların yaş haddinde en fazla 2.5 yıl indirim yapılıyor. 52 yaşında emekli olacak kişi bu sayede 49.5 yaşında emekli olabiliyor. Konuyla ilgili SGK Daire Başkanlığından yapılan açıklamaya göre; konunun gündemde olduğunu ve üzerinde çalışılıp düzenlemelerin yapıldığı ifade edildi.
10 YILLIK ÇALIŞMA ŞARTI
Su altında çalışanlar, Emniyet ve, MİT mensubu, itfaiyeci, gazeteci, madenci, demir-çelik işçileri başta olmak üzere milyonlarca çalışanın yıpranma hakkı var. Yıpranma hakkı, erken emekli olmayı sağlıyor.
YIPRANMA HAKKI NASIL HESAPLANIYOR?
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?
Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işler ile yapılan işlerde çalışanlar 90 gün.
Su altında çalışanlar 60 gün.
YIPRANMA HAKKINI KULLABİLİRLER
Genelgede, çalıştığı işyeri esas faaliyet konusu itibarıyla FHSZ kapsamında olmayan ancak kanunda sayılan ve yıpranmaya tabi işte çalışanlara da kolaylık sağlandı. Örneğin, motorlu piston imalatı yapan bir işyeri normalde FHSZ'ne tabi değil. Ancak, bu işyerinde dökümhane var ise bu dökümhanede çalışan işçiler, demir-çelik işçilerinde olduğu gibi yılda 90 gün yıpranma hakkından yararlanabilecek. Ancak, bu haktan yararlanabilmek için SGK'ya başvuru yapılması ve durumun belgelendirilmesi gerekiyor.
