Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in elektronik imzayla Başkan Vekilini değiştirmesine ilişkin Antalya Valiliği’nin görüş istediği İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürü H. Küşat Kırbıyık imzalı bir açıklama yaptı. Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in hastalık izninin devam ettiği süre boyunca belediye başkanlığına ait tüm yetkilerin başkan vekili tarafından kullanılması gerektiği, aksi halin ise idare hukuku açısından idari işlemin unsurları arasında yer alan yetki unsurunun zaman bakımından kullanılmasına dair esaslara aykırılık teşkil ederek, yetki gaspı oluşturacağının ifade edildiği açıklamanın sonuç bölümünde şu ifadeler yer aldı:

"Sonuç olarak 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 40'ıncı maddesinde yer alan 'başkan vekili, başkanın yetkilerine sahiptir' ifadesi ve idari işlemin 'zaman bakımından yetki' unsuru açısından konu değerlendirildiğinde Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek’in hastalık izni sırasında belediye başkanlığı makamının yetkilerinden olduğu aşikar olan belediye başkan vekilinin görevinin sonlandırılması, dönemler itibarıyla başka meclis üyelerinin başkan vekilliğine görevlendirilmesine dair bir yetkiyi kullanmasının mümkün olamayacağı, aksi halin yetki gaspı anlamına geleceği, bu nedenle Antalya Büyükşehir Belediyesinin ilgi (b) yazısının idare hukuku açısından yok hükmünde kabul edilmesi gerektiği kanaat ve görüşüne varılmıştır."

İŞTE O YAZI:

ANTALYA VALİLİĞİ

İlgi : a) Antalya Valiliğinin 14.11.2020 tarih ve 34837 sayılı yazısı. b) Antalya Büyükşehir Belediyesinin 13.11.2020 tarih ve 96941 sayılı yazısı.         Valiliğinizin ilgili yazısında? (özetle) “Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in 17.08.2020 tarihinden itibaren hastalık iznine ayrıldığı, görevine dönünceye kadar belediye başkanlığı görevinin meclis üyesi Mehmet HACIARİFOĞLU’nun vekalet edeceğinin bildirildiği, öte yandan belediye başkanı Muhittin BÖCEK’in hastalık izni kesintisiz devam ederken Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Özel Kalem Müdürlüğünün 13.11.2020 tarihli ve 30022649903.2.286941 sayılı yazısı ile Mehmet HACIARİFOĞLU’nun belediye başkan vekilliği görevinin sonlandırıldığı, yerine 23.11.2020 tarihine kadar meclis üyesi Oktay BAŞARAN’ın, o tarihten sonra ise meclis üyesi Büşra ÖZDEMİR’in görevlendirildiğinin bildirildiği” belirtilerek, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in hastalık izni devam ederken bu tür idari faaliyette bulunmasının hukuki ehliyet ve geçerliliği açısından tereddütler oluşturduğundan bahisle Bakanlığımızdan görüş istenildiği anlaşılmaktadır.         Konunun Bakanlığımızca incelenmesi sonucunda         

I­ İDARİ İŞLEMİN UNSURLARI BAKIMINDAN        Bilindiği üzere idari işlemin yetki, sebep, şekil, konu ve maksat olmak üzere 5 unsuru bulunmaktadır. Yetki unsurunun içinde ise  kişi,  konu,  yer ve zaman bakımından yetki kavramları yer almaktadır.         Kişi bakımından yetki, idari işlemi yapmaya yetkili makamı ifade etmekte olup yetkinin ancak ilgili makam tarafından kullanıldığında idari işlemin hukuka uygun olacağı anlamına gelmektedir.         İdari makamların zaman bakımından yetkisi ise bir idari makamın hangi süre içinde karar almaya yetkili ise o sürede karar alabilmesi durumunu ifade eder. İdari makamlar sahip oldukları yetkileri ancak görevli oldukları dönemlerde kullanabilmektedirler. Henüz atanılmamış ya da sona ermiş bir görevin yetkisinin kullanılması mümkün olmadığı gibi görevden uzaklaştırma, izin vb. nedenlerle görevden geçici süreliğine ayrıldığı dönemlerde de yetkinin kullanılma imkanı bulunmamaktadır. Kamu görevlileri izinli bulundukları süre içinde yetkilerini kullanamazlar.

Zaman bakımından yetkisizlik ise ilgili makamın aslında idari tasarrufu yapmaya yetkisi olmakla birlikte, göreve başlamadan önceki veya görev süresi sona erdiği ya da izinli olduğu dönemlerde yani görevli değil iken kullanması şeklinde ortaya çıkar.         İdare hukuku alanında yetki kişiye değil, göreve bağlıdır. Verilen yetkinin kaynağı, kişinin ifa etmekle yükümlü olduğu görev, bulunduğu makamdır. Aksi durumda yani zaman bakımından yetkisizlik halinde yetki gaspından söz edilebileceği aşikardır.         II­ BELEDİYE KANUNU BAKIMINDAN        5393 sayılı Belediye Kanunu’nun? Belediye başkanı başlıklı 37 nci maddesinde, belediye başkanının, belediye idaresinin başı ve belediye tüzel kişiliğinin temsilcisi olduğu belirtilmiş, 38 inci maddesinde de belediye başkanının görev ve yetkileri sayılmıştır.         Diğer yandan aynı Kanunun Başkan vekili başlığını taşıyan 40’ncı maddesinde de?         “Belediye başkanı izin, hastalık veya başka bir sebeple görev başında bulunmadığı hâllerde, bu süre içinde kendisine vekâlet etmek üzere, belediye meclisi üyeleri arasından birini başkan vekili olarak görevlendirir.         Başkan vekili, başkanın yetkilerine sahiptir.         Başkan vekiline, görev süresince başkana ödenen aylık brüt ödeneğin gün hesabı üzerinden ödenek verilir.” hükmüne yer verilmiştir.          5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 17 nci maddesinde ise “Büyükşehir belediye başkan vekili, Belediye Kanunundaki usullere göre belirlenir. Ancak, büyükşehir kapsamındaki ilçe belediye başkanları büyükşehir belediye başkan vekili olamaz” ifadesine yer verilerek Büyükşehir Belediyelerinde başkan vekili görevlendirmesine dair usulün Belediye Kanunu çerçevesinde yürütüleceği belirtilmiştir.         5393 sayılı Kanunun 40 ncı madde hükmüne göre, belediye başkan vekili, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda veya diğer kanunlarda belediye başkanına tanınan bütün yetkilere haizdir. Belediye Başkan vekili bu sıfatla istediği takdirde belediye meclisi ve belediye encümenine de başkanlık edebilecektir.         Danıştay 8 inci Dairesinin Esas No: 2016/2688, Karar No: 2016/7393 sayılı kararında da? belediye başkanı tarafından tayin edilen başkan vekilinin belediye başkanı ile aynı yetkiye sahip olduğu ve istediği takdirde meclise başkanlık edebileceği yönünde değerlendirmede bulunarak karar verilmiştir.          Bakanlığımızın 20.04.2006 gün ve 53881 sayılı görüş yazısında da? 5393 sayılı Belediye Kanunu 40 ncı maddede yer alan düzenlemeye atıfla Belediye Başkan Vekilinin Belediye Başkanının sahip olduğu tüm yetkilere sahip olduğu vurgulanmıştır.                     

III­ DEĞERLENDİRME         Yukarıda getirilen izahatlardan da anlaşılacağı üzere gerek idare hukukun genel esasları gerekse belediye mevzuatı çerçevesinde belediye başkanlığı yetkisinin birden fazla kişi tarafından aynı anda kullanılması, başka bir ifadeyle belediye başkan vekili ile belediye başkanının eş zamanlı olarak yetkili olması mümkün değildir.         Dolayısıyla?         ·  17.08.2020 tarihi itibariyle yerine belediye başkan vekili görevlendirerek hastalık iznine ayrılan Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in tekrar göreve başlayacağı döneme kadar belediye başkanlığının yetkilerini kullanamayacağı,          ·  Büyükşehir belediye başkanının yerine görevlendirilecek belediye başkan vekilini

belirleyebilme yetkisini kullanabilmesi için görevde bulunması gerektiği, öte yandan Antalya Valiliğinin ilgi yazısında Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in hastalık izninin kesintisiz devam ettiğinin belirtildiği,         ·  Bu noktada Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in hastalık izninin devam ettiği süre boyunca belediye başkanlığına ait tüm yetkilerin başkan vekili tarafından kullanılması gerektiği,         ·  Aksi halin ise idare hukuku açısından idari işlemin unsurları arasında yer alan yetki unsurunun zaman bakımından kullanılmasına dair esaslara aykırılık teşkil ederek, yetki gaspı oluşturacağı,         Değerlendirilmektedir.         Sonuç olarak 5393 sayılı Belediye Kanununun 40 ncı maddesinde yer alan “başkan vekili, başkanın yetkilerine sahiptir” ifadesi ve idari işlemin “zaman bakımından yetki” unsuru açısından konu değerlendirildiğinde Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin BÖCEK’in hastalık izni sırasında belediye başkanlığı makamının yetkilerinden olduğu aşikar olan belediye başkan vekilinin görevinin sonlandırılması, dönemler itibariyle başka meclis üyelerinin başkan vekilliğine görevlendirilmesine dair bir yetkiyi kullanmasının mümkün olamayacağı, aksi halin yetki gaspı anlamına geleceği, bu nedenlerle Antalya Büyükşehir Belediyesinin ilgi (b) yazısının idare hukuku açısında yok hükmünde kabul edilmesi gerektiği kanaat ve görüşüne varılmıştır.         

Gereğini önemle rica ederim.       

H. Kürşat KIRBIYIK

Bakan a. İller İdaresi Genel Müdürü