İş Sağlığı bir insanlık hakkıdır, vazgeçilemez…
Merhaba diyerek başlamak gerek ilk yazıya, umarım ki her yazı yazdıkça ülkemizde ve dünyada İş Sağlığı ve Güvenliği açısından yeni gelişmeler de olur.
Bu köşede sizlerle çalışma hayatının vaz geçilemez parçası olmazsa olmazı İş Sağlığına dair yazılar paylaşmayı planlıyorum. Umarım uzun soluklu ve verimli olur.
İş Sağlığı ve Güvenliği olarak dilimize yerleşmiş olsa da bir bütün olmanın yanı sıra iki ayrı parçadır İş Sağlığı ve İş Güvenliği. Yılların işyeri hekimi olarak daha çok İş Sağlığı hakkında yazılar yazacak olsam da iç içe geçmiş alanlarda zaman zaman İş Güvenliği de çıkacak karşınıza.
Temel İş Sağlığı bilgileri, zaman zaman iş yaşamından analizler paylaşmayı düşünmekteyim.
Temel bir giriş olarak İş Sağlığı hakkında genel bir tanım ve bileşenleri ile başlayalım.
İş Sağlığı İSG sisteminin bir parçası olmakla beraber; kendi içinde tıp alanının özel bir yerinde konuşlandırılmak zorundadır. Türkiye’ de İş Güvenliği ile paralel götürülen İş Sağlığı kavramında yıllar önce Türkiye’ de Sağlık Sistemine büyük emeği geçmiş Prof. Dr. Nusret FİŞEK önemli noktaları vurgularken konunun asıl sahibinin hükümet ve sendikalar olduğunu dile getirmiştir (1). İş Sağlığı ve İşyeri hekimliğinde dengeler çok önemlidir. Olumlu ya da olumsuz anlamda dengelerde değişiklik olduğu zaman tüm sistem yeniden gözden geçirilmelidir. Çünkü iş sağlığı sistemi genelden işyeri özelliklerine ilmek ilmek işlenmesi gereken bir tıp bilimidir.
İş sağlığı aslında genel ilkeleri ve fonksiyonları belli olan bir bilim dalıdır. Ancak tıbbi bir bilim alanı olarak sanat yönü de mevcuttur. Sanat yönü ise tecrübe ve yorumla zenginleşir. Kanıta dayalı tıp ise alanın bir diğer önemli ucudur. Net olan şudur ki: İş sağlığı kuralları tıpkı hukuk kuralları gibi nesneldir, herkes içindir, herkes uymak zorundadır hiçbir birey, işyeri ve zaman için esnetilemez, değiştirilemez. İş sağlığı tüm işyerinin işleyişinden ayrı bir sistem veya bölüm olarak düşünülmemelidir. İşyerinde alınacak her yeni kararda, değişiklikte çalışan sağlığı için etkilerinin neler olabileceği düşünülmelidir. Ve uygulamaya geçilmeden önce yapılacak değişiklik mutlaka iş sağlığı profesyonelleri ile görüşülmelidir. Yeni sistem kurulurken oluşturacak düzenleme her zaman değiştirmekten ya da üstüne yamamaktan kolaydır.
.png)
İş Sağlığını oluşturan temeller ya da fonksiyonel bileşenleri sıralarsak:
✓ Risk analizi
✓ Koruma ve önleme
✓ İşe giriş ve periyodik muayeneler
✓ Eğitimler
✓ Tıbbi yaklaşım
✓ Sağlığı geliştirme
✓ İSG Kurulları
İş Sağlığının işyeri içinde bileşenleri
✓ İşyeri, saha ve kullanılan aletler
✓ Çalışanlar ve özellikleri
✓ İşyeri çalışma sistemi içine İSG sisteminin yerleştirilmesi olarak listelenebilir.
Günümüzde sağlığın iş performansına katkısı; sağlık ile üretim verimi arasındaki karşılıklı etkileşim doktorlar kadar ekonomistlerin de ilgisini çeken konular haline gelmiştir. İş Sağlığı genel olarak multidisipliner bir bilim dalıdır zaten. Yani tıp biliminin yanı sıra farklı bilim dalları da İş Sağlığını etkilemekte ve etkilenmektedir. Özetle tek başına limon satan seyyar satıcıdan büyük holdinglere, kazma ile çalışan emek işçisinden bilgisayar başındaki yazılımcıya tüm çalışanların hayatında olmak zorundadır.
Çünkü sağlık en kıymetli insan hazinesi iken, insan emeği diğer bir deyimle ‘’beşeri sermaye’’ çalışma hayatının en önemli ve en değerli parçasıdır, öyle olmak zorundadır.
İş Sağlığını bilim dalının ve buna gönül vermiş iş sağlığı profesyonellerinin birincil görevi ise çalışan sağlığını korumak ve geliştirmektir.
Genel bir giriş ile başladık İş Sağlığı bilim dalına…
Sevgi ve Saygılarımla
Dr. Fahriye Yonca AYAS
İşyeri Hekimi/ Çalışma Ekonomisti
07.03.2024
Facebook : https://www.facebook.com/tarzyoncaayas/
Linked: https://www.linkedin.com/in/dr-fahriye-yonca-ayas-896589a2/
Kaynaklar : 1. Fişek N., 1982 Türk İş Seminer Notları
